23 April, 2017

Ttahnak Horkuam ih Vancungmi

Ttahnak Horkuam ih Vancungmi
(asilole)
Hngakttah pawl ih Nu Sindhutai Sapkal

Sindhutai Sapkal hi 1948 November 14 ah India ram, Maharashtra ramkulh, Wardha khua ah a suak. Phun li tiang lawng tlawng a kai ngah. Cumi hman cu innsang hnattuan ttul ruangah can-laang (part-time) ih a kai mi a si. Retheihnak maksak hnuai ah a tthanglian. Kum 10 a ti ah kum 32 mi cu pasal ah an neihter. A ni le rang tei' inn ah harsa zet in a nun a hmang ih, kum 20 a si ah fapa pathum a hring zo.

Cumi lai ah an khua ih micakpa thawn thubuai an nei. Cu pa cun India ram ah alh-thei (fuel) ih an hman mi caw ek ro pawl kha khaw sung mipi pawl a khawlkhawmter hai. Cumi cu thingram zungtthen (forest department) thawn relremnak tuah in an zuar ttheu. Asinan khaw sung mipi pawl cu hlawhman zianghman a pe lo. An buainak ruangah pengpi (district) hotu cu an khua ah a ra ih, Sapkal a dik ti a hmuh ruangah nehnak a pe. Micakpa cu nunau rethei pakhat men in a mualphoter ruangah a tlawmla zet. Curuangah Sapkal ih pasal hnenah a nupi tthen ding in a fial. Cumi lai ah Sapkal cu fa a vonnak thla kua a luan zo. A pasal in a dawisuah ruangah an caw inn ah amahte'n fanu a hring. Cu thluh ah peng malte a hla mi a nui' inn ah a tlung nan a nu in a rak cohlang lo.

Beidong ruangih mahte thahawk duhnak thinlung cu sup ttentto in tlangleng zin kap ah vehceu rawl hrawng (kutdawh) a ttuan thok. Hitawk a thlen tikah nu le pa ih hnon mi nauhak tampi an um ti a hmusuak. Cui' nauhak pawl cu amai' fa ah a la ih, cawm thei ding khal in taima zet in kut a dawh. Amai' hnenih a ratu hngakttah hmuahhmuah ih nu si thei ding in thutluknak a tuah.

Neta ahcun amai' sungsuak fa cu Pune khawpi ih Shrimant Dagdu Sheth Halwai hngakttah tlawng ah a ret. A retnak san cu a cawmfa pawl le amai' fanu karlak ah thleidanawknak a um ding a phan ruangah a si. A thinlung a ropi zet.

Sapkal hi 'Mai' tiah duhdawtnak thawn an ko ttheu. A nun pumhlum in hngakttah pawl hrangah a hlan. Hngakttah 1050 lenglo a cawm zo. Tuini ahcun makpa 207, mo 36 le tu 1,000 a nei zo. Asinan a cawmfa pawl ih ei-in ding tawlrel ah a buai ringring lai. A cawmfa tampi cu tthatei' zirsuak mi danthiam le sibawi an hung si ih, amai' sungsuak fanu tel in, a cawmfa tthenkhat cun anmahte'n hngakttah tlawng an din hai. A fa pakhat cun Ph. D. tiang a ttheh.

A tlawmngainak le taimaknak ruangah sunlawihnak laksawng 272 lenglo a ngah. Cumi lakah 2010 ah Maharashtra Ramkulh Cozah in nunau le nauhak somdawlnak ih zatlanglam hnattuan a ttuantu an pek mi Ahilyabai Holkar Sunlawih Laksawng khal a tel. A ngah mi sumpai hmuahhmuah cu hngakttah pawl ih umnak ding hmun le inn saknak ah a hmang. An cawmawknak ding lawng si lo in tthatei' fimthiamnak an zir theinak ding tiang in a tawlrel.

2010 kum ahkhan amai' nunthuanthu sirhsan ih an tuah mi "Mee Sindhutai Sapkal" timi zuknung a suak ih, 54-nak London Zuknung Puai hrang khal ah hril a si. Sapkal hi thusim thiam zet khal a si.

Kum 80 a si kum ah a pasal cu ngaidam dil phah in a hnenah a ra kir. Asinan Sapkal cun a cawmfa si ding lawng in a rak cohlang. Ziangahtile himi cin ahcun nupi si lo in nu lawng a si thei thlang tiah a sim. A hngakttah tlawng ih na va leng asile a hlan ih a pasal cu a cawmfa upabik a si thu uang zet le duhdawt zet in hmeltheihnak a lo tuah ding.

Hram: www.quora.com


No comments: