05 March, 2016

Ca Kan Ngan Tikah

Ca Kan Ngan Tikah

Cangan timi hi karbak pakhat ih ttheh theih a si dah kel lo; sersuah peh vivo ttul mi thil a si ttheu. Thuhla pakhatkhat na ngan thok tikah, ziang ka rel ding ih ziangtin ka rel ding timi na ruat zo tinak a si. Na ngan thluh tikah, na ngan mi kha na siar sal ih thleng ttulnak na thleng, a dik lo mi na rem. Na ngan ih, na zohfel. Cu thluh in na ngan ih na zohfel lala. Na ngan mi in na rel duh mi ciahciah a tarlang ngah ti ih na di a riam tiang in na zohfel ih na rem rero.

Cangan timi ahhin a tlangpithu in karbak pali a um. Karbak hmaisabik ahcun khawruahnak pawl na sersuak (you create ideas). A pahnihnak ahcun, na khawruahnak pawl kha na remkhawm (organize the ideas). Karbak pathumnak ahcun, a hraw na ngan (write a rough draft). Karbak netabik ahcun, na nganca hraw kha cekfelnak le thlirsalnak tuah in na culmam.

Karbak hmaisabik cu ngan ding ih timtuahnak (prewriting) tiah kawh a si. Timtuahnak timi cu khawruahnak pawl ngah thei ding ih kalhmang hawlnak a si. Thulu (topic) pakhat na hril ih, cumi thulu a simfiang theitu ding khawruahnak pawl na khawlkhawm. Khawruahnak phunphun na ngah theinak ding ah hin hman theih mi kalhmang tampi an um. Cumi lakah cazin tuah (listing) hi a tel ve. Cazin tuah timi cu, cahnah pakhat zim ah thulu na tar ih, cu thluh hnu ah na thluak sungih a rung lang mi ttongfang pawl asilole ttong hlawm pawl (phrases) kha zamrangte'n cazin ah na ngan zutzo ding. A rung suak mi khawruahnak kha a ttha maw, ttha lo timi ruat in na cazin tuah kha cawl pang hlah. Khawruahnak a rung suah thei sung cu cawl lo in ngan zutzo aw.

Karbak pahnihnak cu na ngah mi khawruahnak pawl kha tluangtlamte'n a hlawm a hlawm ih ret ding a si. Cazin ih na ngan mi khawruahnak pawl lak ihsin thulu a tarlang theitu khawruahnak pipa pawl kha hrilsuak aw. Cumi thu ah khawruahnak pipa pawl a bawm theitu ding khawruahnak dang pawl kha cazin ihsin hrilsuak bet aw.

Karbak pathumnak cu nganca hraw ngan ding a si. A hlawm ih na ret cia zo mi khawruahnak pawl kha kaihruaitu ah hmang aw. Na nganca hraw cu ttong kalhmang (grammar), cafangkom, punctuation tivek ruat buai lo in, a rang thei tawk in ngan zutzo aw. Na khawruahnak pawl kha cahnah parah um phot hai seh. Na nganca hraw ah a dik lo mi tampi na hmu leh ko ding. Asinan himi hi thil zaran zet a si ih a poinak a um lo lawlaw. Ziangahtile nganca hraw lawng a si lai. A dik lo mi pawl cu lehhnu ah an rem leh ding.

Karbak netabik ahcun, na ngan mi kha na culmam ding. Himi karbak hi thlirsalnak le cekfelnak ti khal in an ko. Culmamnak hi thuah hnih ih tuah asile a hlawhtling bik. A hmaisa ah a thupi sawn mi, nganca ih thufun le a hlawmkhawmawk dan kha thlirsalnak tuah aw. Cumi thluh ah, a tenau sawn mi, ttong kalhmang, punctuation le thil dik lo dangdang pawl kha cekfel leh aw.


No comments: