Hni Uar-o Aw (30)

Hni Uar-o Aw (30)

Kum A Liam in A Thlum Sinsin

Zingzawitu (detective) nunthuleng nganthiam hminthang Agatha Christie hnenah, "Ziangahha nangmah vek calai lam ih thaw mi sawn pasal ah nei lo in, thilhlunphung (archeology) lam ih mithiam lamlam pasal ih na neih?" tiah an sut. Agatha Christie cun, "E, thilhlunphung mithiampawl hi cun a hlunhlun an ngaina ttheu, kei khal ka upa vivo ding ih i ngainat sinsin ka zum ruangah," tiah a sawn.

Mah Porhawk le Zukneng Cawn

Puai nikhua pakhat ah English calai mithiam hminthang Oscar Wilde a va feh. A thlen vete'n thuthang palaipawl in an zim murmo cih ih, cabu ttha ti ih a ruat mi cabu za hmin ngansak ding in an dil. Wilde cun, "A va poi ve. Cabu ttha ti ih ka ruah mi hi panga bak an um lo ruangah, in dilnak cu ka va lo ti hlawhtlinsak thei awm lo ve," tiah hnihsuak a saih hai. Thuthang palaipawl cun, "Ziangruangah?" ti ih an sut sal tikah anih cun, "E, cabu panga lawng si lawm ka ngan lai," tiah a let hai.

Damte'n Thi

French thiamzungmi (artist) hminthang Jean Louis Forain cu a hnuk cat thla zik cuahco khop in a na besia. A sungkhatpawl cun a tha nau lo ding in an hnem hai. A nupi in, "Kha, na hmel khal a nung ttha thlang si lawm," a ti. A fapa in, "Na hoiher khal a zangkhai sawt nasa," tiah a nu a rak bawm. A fanu khal in, "Si e, ka pa, na thaw thawt khal ngai a nuam zet thlang," tiah a rak bet. Mi aa tomtawhlawt si lo Forain cun an hnemnak ttongkam menmen a si ti thei fiang emem in, "A va lungawi um ve! Damte'n ka thi ding tinak a si cu," tiah a sawn hai.

Theih Phang

Thuanthucawn cawnsuahnak innpi pakhat ah Charles Lamb ih ngan mi thuanthucawn an suah. A hlawhtling lo nasa ih, mipipawl cun an auh, an zokzet rero. A zokzettu lakah Charles Lamb khal a tel. A au ring tutu ah a ttang. Lehhnu ah ziangruangih mai' ngan mi thuanthucawn  zokzet ha a si ti an sut tikah, "E, khati ih ka au ve mai lo cun keimai' ngan mi a si ti an theithiam ding a si si," a ti hai.

Rannnung Hnuaihnung

Kawhhran rongbawltu hminthang, America ih sal suahnak hrangah theihpatawp suah ih ttan a rak latu H.W. Beecher in thucah a sim lai ah, zuri huatsuak zet pakhat hin a thucah sim botbuai tum hrimhrim in a hun auh ciamco. Cuvete'n Beecher in a nahzi a vun zoh lohli ih, "Ehei! Zinglam a rak si thlang maw? Ka va zum hnai lo ve. Asinan rannung hnuaihnung pawl hi cun caan hi an thei sual ttheu tho ih, ngai khat ah ngai mai kung," a ti san.

Theih Rawi

Voi khat cu Italian miphun Enrico Caruso, hlalemcawn (opera) ih a tenor saktu lar zet cu ramlak ih mawttaw thawi' a feh lai ah a mawttaw a siat thutthi. Bawmtu ding minung hngak phah in thlam pakhat ah a cawl. Thlam neitu thawn an titi phah. Thlam neitu in a hmin a sut ih anih cun, "Caruso ka si," a ti tikah thlam neitu cu a ding vukvi ih phur fahran in Caruso ih kut cu a pawk ih, "Hiti vek thlam siate men ah nannih vek mi ropi hi nan rung lut duh ding ti ka rak zum ngam lo lawlaw!" a ti cih. Caruso khal in rin lo pi in hmun kilkawr ih theih a rak hlawh cu nuam a ti man nasa. Asinan thlam neitu in, "Caruso, mi huaisen Robinson Caruso!" ti a hun sal suah cun Caruso cun Daniel Defoe ih nunthuleng hminthang sung ih cangtu (character) Robinson Crusoe thawn in theih rawi a si hi ti a thei suak sal.

Danglam Ringring

Nunaupawl hi kum zat zep dan an thiam nasa. Lemcawnthiam hminthang Angie Dickinson khal kha mi in a kum zat an sut tinte'n, "Ka thei thei va na he maw, nazi tinte hin a thleng danglam  aw ringring i," tiah a sawn ttheu.

Runsuaktu Maksak

Suakthuan pianthlai ttha le zuanzang zet Peter Wrather cu tipithuanthum kap ih lam a len lai ah, tipikap ihsi hla vak lo ih mi pakhat tidai haak talbuai rero a hei hmu. Zamrangte'n a va tlan ih tidai haak pa cu tipikap ah a rak leuh kai pi sal. Tipikap an thlen ih a hun zoh fiang taktak tikah tidai haaktu cu mi dang a rak si lo, Republican Party ihsi US President (ramhotu) ih hung tling Richard Nixon a rak si ziar. Nixon cun a lung a hung fim ngah hnu ah, "Valte, na thil ti hi pacangttha thil ti taktak a si hi. Na par ih ka lungawizia langternak ah na ttul mi mi i dil aw, ka lo pek theih mi a si ahcun ka lo pe ding," a ti. Wrather khal cun ziang dang rel hran lo in, "A si ahcun zangfahte'n kan ram thlanmual hminthang Arlington National Cemetry ah ka ruang hi run phum awla ka duh," a ti. Nixon cun mak ti zet in, "Na va dil mak ve. Na harhdam hmel fawn, thi mai ding cu na si zik lo a," tiah a sawn sal. Cutikah Wrather cun, "Si e, harhdamnak lam ahcun soiselawknak zianghman ka nei lo. Asinan ka sungkawpawl in nang kherkher ka lo runsuak ti an theih tik ahcun in that tengteng ding si lawm," a ti. Wrather  tei' innsang cu Democratic Party lam ttang, ramkhel (politics) aatcilh sungkua an rak si.

Fim Linglet

"Hivek report tla hi cu nauhak kum 4 mi hman in an theithiam ta kei cu. Va tlan auhla nauhak kum 4 mi in va sut sak hnik uh, kei cun a ngaihnak ka thei lo nasa a si hi," tivek ih capoh hnihsuak sai-ttheu-tu capoh bawlthiam Groucho Marx kha thuthang palai pakhat in, "Tu ahhin Marx Brothers zuknung nan tuah rero lai maw?" ti'n a sut. Groucho cun helhkam lo fahran in, "Tuah rero lai lo e, tu ah hi cun thusuhnak aatthlak zet ka sang lai si lawm," tiah a let.

Suangtuahnak

"Shan ram ih ral kan do lai ah cun minung tiatia thingkung hi cu kan pah tan thluh men, kan riahbuuk ih kan tlun cun sunvu rifle cerek ih in ngahnak ah kan ngal hmuah a buar fialfial thluh," tiah ralkap pinsin pakhat in nauhakpawl a rak sim hai. Nauhakpawl cun ngai nuam ti emem in, "In sim bet hrih aw," tiah an ngen.

Anih khal cun uang aw fahran in a ttong cu a hun peh, "Vei khat tla cu tukuli meithal keng ih ek ka thawh lai ah sakhi nupa hi ka hmai zawn ah an rung vak tlang. Ka meithal thaw cun 'phung-phung' tiah ka kap ih an pahnih in an ril cih," a ti tikah a kiang ihsi rak ngai-thup-tu upa pakhat in, "Tukuli tla cu vei khat lawng kap theih a si si, 'phung-phung' ti cun a puak thei lo ding a," a run ti tikah anih cun, "A, rifle ah ka ruat sual pang si lawm," tiah a sawn. Asinan a kap mi sakhi cu pahnih an si tiah a ttang eueu thotho. Tu tiang in a thu a tthin hrih lo.

............................