Savitri (Hlanlai India Thuanthu)

Savitri

(Hlanlai India Thuanthu)

Khuahlan lai ah India ram ahhin nupi tampi nei cing in fate pakhat hman nei lo siangpahrang pakhat a rak um. Cui siangpahrang cun kum hlei riat sung, zinglam le zanlam tinte'n biakttheng thianghlim ih meisa hmai ah fate dil in thla a cam ringring ttheu.

A netnak ahcun, meisa alh lak ihsin khuavang pathiannu tleu zet pakhat a hung suak.

"Ka hmin cu Savitri a si, Ni ih fanu ka si. Thla na camnakpawl ruangah fanu pakhat na nei ding."

Kum khat a sungah siangpahrang le a duhbikmi a nupi cun fanu an nei. Siangpahrang cun a fanu cu khuavang pathiannu ih hmin suang in Savitri tiah hmin a sak.

Savitri cu mawi in a fimvar zet. A mitpawl cu ni vek in an tleu. A mawi le tthat cungcuang tuk ruangah minungpawl in khuavang pathiannu a si ding tiah an ruat. Asinan pasal neih a cut tiang in diltu a nei hrih lo.

Curuangah a pa in, "Nang tleuzung tuar lo in tlangval ttawnttai pawl cu an tlan hlo ttheu. Curuangah nangmah thawi' a phu aw mi tlangval va hawl awla tthitumnak ka lo tuahsak ding," tiah a sim.

Cutin siahhlawhpawl le thuron petupawl thawn Savitri cu hmun khat hnu hmun khat ah a feh vivo. Ni tampi a rei hnu ah tiva pakhat kiang ih sakhawmipawl umkhawmnak inn ah a va thleng. Cutawk ahcun an umnak khawpipawl tlansan in thlacamnak le zirnak nei ih an nun hmangtu minung tampi an um.

Biakkhawmnak pindanpi ahcun Savitri cu a vung lut ih zirhtu upabik hmai ah a lu a kun. Thu an rel rero lai ah mit tleu mawi zet tlangval no te pakhat pindan sungah a rung lut. Cu pa cun a tar in a mit a caw mi pacang pakhat a hruai.

"Khimi suakthuan khi zo a si?" tiah Savitri cun dimte'n a sut.

"Siangpahrang Fapa Satyavan," a si khi tiah zirhtu cun hni-no phah in a sim. "A hruai mi khi a lalnak lon a tuartu a pa a si khi. Satyavan ih hmin sullam "Thutak ih Fa" a si hi cu a remcang lawlaw. Ziangahtile anih tluk ih nun tlamtling nei zo dang hman an um lo.

Inn ih Savitri a thlen sal tikah, a pa cu Narada timi hmailam can hmukhawl theitu mi thianghlim thawn an rak to tlang lai kha a hmu.

"Ka fanu," tiah siangpahrang in a rak sut, "pasal ding ih na duh mi tlangval na va tong maw?"

"Aw, ka pa. A hmin cu Satyavan a si."

Narada cu thinphang in a kaa a ang hiahia. "Satyavan cu si hlah seh! Siangpahrang Fanu, anih tluk ih a lo phutu an um lo ding, asinan anih cu nei hlah aw! Hmailam can ih thilthleng ding ka thei. Tuini ihsi kum khat kim ni ciah ah Satyavan cu a thi ding."

"Na thei maw, ka fanu?" Pasal dang hril sawn aw!" tiah siangpahrang cun a sim.

Savitri cu a tha a khur. Asinan, "Satyavan ka hril zo, curuangah midang ka hril lo ding. A nun cu a tawi khal ah, a sau khal ah, amah thawi' nun hman tlang ka duh," a ti.

Curuangah a rei hlan ah siangpahrang cu Savitri thawn tthitumnak tawlrel ding in an va feh.

Satyavan cu cuvek nupi nei ngah ding a si ruangah a lungawi van a ban. Asinan Satyavan ih pa, siangpahrang mitcaw cun Savitri cu, "Sakhaw-inn ih hringnun rethei zet hi na tuar thei pei maw? Kan puan tluangtlam le hrampi ih tuah mi kor-tlun-thuah pawl hi na hruh thei ve pei maw? Hramlak ah amahte a kho mi thingthei rahpawl le thlairah pawl lawng ei-in ah na ring thei pei maw?"

Savitri cun, "Nom le har ding thuhla ka ngaihsak lo. Siangpahrang inn ah siseh, sakhaw-inn ah siseh, ka duhriam ko."

Cumi ni lala ah Savitri le Satyavan cu kut kai aw in biakkhawmnak pindan ih biakttheng meisa hel in an feh tlang. Cutin, puithiam le sakhawmi hmuahhmuah hmai ah pasal le nupi ah an cang.

* * *

Kum khat sung cu nuam zet in an nung tlang. Asinan Savitri cun Satyavan ih thih ni a nai vivo timi cu a hngilh thei dah lo.

A netnak ahcun ni thum lawng a rung tang thlang. Savitri cu biakkhawmnak pindan ah a lut ih, meisa thianghlim hmai ah a feh. Cutawk ah ni thum le zan thum sung, rawl ei lo le itthat lo in thla a cam.

"Duat," tiah Satyavan cun a sim, "thlacam le rawl-ulh hi an ttha ko. Asinan ziangruangah hitluk lawmam in nangmahte'n na zuam ciamco?"

Savitri cun a sawn lo.

Savatri a tonak ihsi tho in pidan a suahsan lai ahcun ni a suak ve ciah. Hramlak ih Satyavan feh a tum lai a hmu. A liang ah hreitlung pakhat a bat.

Savitri in a hei dawi. "Ka lo thlun ve ding."

"Duat, hinah rak um sawn aw," tiah Satyavan in a sawn. "Rawl tla ei in, na cawlh hahdam a ttul."

Asinan Savitri cun, "Lo thlun duhnak thinlung ka nei hnget zo," tiah a sawn.

Kut kai aw in Savitri le Satyavan cu thingkung tampi umnak tlangmualpawl ah an feh. Par a nei mi thingkungpawl ihsin pangpar rim an hip ih, tiva thiang zet pawl kiang khal ah malte sung an cawl duak ttheu. Hramlak ahcun utawng ai pawl tla a thangkhawk ruahro.

Savitri a cawlh hahdam sungah Satyavan cun thingkung tlu ro cia cu tih-thing ding ah hreitlung thawn a tan. Vei-le-khat ah a hreitlung a thlak.

"Ka lu a va na lawmam ve."

Savitri in a va pan lohli. Thingkung hnemdai ah a zauter ih, a cawn par ah a lu a ret sak.

"Ka taksa hi a kang rero! Ziang thil dik lo um pei?"

Satyavan ih mit cu an sing. A thawthawt a muang.

Savitri cun tlunlam a hun zoh. Hramlak ihsin anmah pan ih ra siangpahrang fapa vekih thuam aw mi pakhat a hmu. A vun cu zan khawthimbik hnak in dum hman sehla, a taksa ruangpum cu a tleu. A mit le a sin mi puan cu thisen vekin an sen.

Thin khur zet in Savitri in a rak sut, "Zo na si?"

Awkam nem le thuk zet pakhat thawn a rak sawn. "Siangpahrang Fanu, na thlacamnak le rawl-ulhnak huham ruang lawng ah i hmuh thei mi ka si. Thihnak khuavang pathian Yama ka si. Tu hi Satyavan ih thlarau ka lak ding can a thleng ciah."

Yama cun hri-hlimval fatakte pakhat a la ih Satyavan ih awm sung ah a vun thun lut. Thli lak ih thlak mi hridai vek in hri-hlimval cu Satyavan ih awm sung ah a lut. Cu thluh in Satyavan ih pianhmang fatakte, kutzungpi hnak in tum lo, a dir suak.

Satyavan ih thawthawt cu a cawl cih.

Yama cun Satyavan ih pianhmang cu a puanfual sungah a ret. "Ka siangpahrangram ah lungawi aipuannak in na pasal a rak hngak. Satyavan cu tlamtlinnak ropi neitu a si."

Cu thluh in Yama cu dunglam ah a her ih thlanglam pan in a feh. Amai' ram ih tlung ding a si.

Savitri cu a tho ih, Yama a thlun.

Yama cu hramlak ahcun tluang zet le zamrangte'n a feh zuahzo. Savitri cun dawi man thei ding in thazang nasa zet a suah. A netnak ah Yama cu a cawl ih Savitri lam a ra hoi.

"Savitri! Mithipawl umnak hmun ahcun in thlun thei lo ding!"

"Bawipa Yama, na ttuanvo cu ka pasal lak ding a si ti ka thei ko. Asinan a nupi ka si vek in, ka ttuanvo cu a kiang ih um ding hi a si ve."

"Siangpahrang fanu, na ttuanvo cu a cem zo. Asinan na rinumnak hi ka ngaisang. Curuangah na duh mi thil pakhatkhat i dil aw – ziangvek a si khalle, na pasal ih nunnak a si lo ahcun – ka lo tuah sak ding."

Savitri cun, "Ka rang (pasal ih pa) ih siangpahrangram le a khawhmuhnak pe kir sal hram aw," tiah a dil.

"A khawhmuhnak le siangpahranghram cu pek kir a si ding."

Cu thluh in Yama cu thlanglam pan in a feh lala. Savitri khal in a thlun.

Tiva kap tluan ah hrampi hling nei le zum-hriam pawl in Yama cu an tuahmawh lo. Asinan Savitri ih hnipuan le taksa cu an sun ciamco.

"Savitri! Na ra feh hla tawk tuk thlang!"

"Bawipa Yama, ka pasal cun na siangpahrangram ah lungawi aipuannak a hawl hmu ding ti ka thei. Asinan kei ih lungawi aipuannak sawn cu na la hlo a si!"

"Siangpahrang fanu, duhdawtnak rori khal hin hualvan cu a neh thei lo. Asinan na pumpekawknak hi ka ngaisang. Thil dang pakhat i dil leh aw – na pasal ih nunnak a si lo ahcun ziangvek khal si sehla – ka lo tuahsak ding."

Savitri cun, "Ka pa khi tam sinsin in fate pe hram aw," tiah a dil.

"Na pa cun fanau tampi a nei ding."

Yama cu a her ih thlanglam a pan sal. Tui ttum khal ah Savitri cun a thlun thotho.

Tlangmual suk-so zetzet ah Yama cu ol-aite'n a feh zuahzo, asinan Savitri cu harsa zet ih a kai ttentto. Tlangmual zim an thlen tikah Yama cu a cawl lawk.

"Savitri, himi cin cun i thlun ka lo kham thlang!"

"Bawipa Yama, mi hmuahhmuah in an ttihzah mi le upat mi na si. Asinan ziangvek a ra thleng a si khallen, Satyavan ih kiang ah ka um ringring thotho ding!"

"Siangpahrang fanu, a netnak hrangah ka lo sim. Cumi cu na tuah lo pei! Asinan na huaisennak le thinlung hngelhnehnak hi ka ngaisang. Curuangah a netabik hrangah na duh mi i dil sal aw – na pasal ih nunnak a si lo ahcun ziangvek a si khalle – ka lo pe ding."

"Cuti a si ahcun fanau tampi i pe aw. Cui' fanaupawl cu Satyavan ih fanaupawl siter fawn aw!"

Yama ih mitpawl cu mangbangnak thawn an phaw keke. Savitri zoh phah in, "Na pasal ih nunnak cu na dil lo, asinan i dil mi cu amah thlah sal lo cun ka kimter thei fawn lo. Siangpahrang fanu! Na fimnak hi na saduhthah tluk in a thazang a cak a si hi."

Yama cun Satyavan ih thlarau cu a vun phorh ih, hri-hlimval thawi' a khih mi cu a phelh. Thlarau cu saklam pan in a zuang, hmuh ban cin ihsin zamrangte'n a hlo cih.

"Kir sal aw, Savitri. Na pasal ih nunnak cu na runsuak ngah zo."

Savitri in Satyavan ih lu a cawn par ih a ret sal thei can ahcun ni a liam miarmo rero.

Satyavan ih awm cu a hung cangvai. A mit a hun meng.

"Ni a liam zo maw si? Ka va itthat rei ve. Asinan ziang thil dik lo si um, ka Duat? Ttum khat thilthu ah na hni-no ih na ttap fawn!"

"Ka Duat," Savitri cun a sawn, "inn ah kan tlung pei."

* * *

Yama cu a tiamkam mi ah a dinghnget. Savitri ih pa cu minung tampi ih pa ah a rung cang. Satyavan ih pa khal in a khawhmuhnak le a siangpahrangram a ngah sal.

A can a kim tikah Satyavan cu siangpahrang a rung si ih, Savitri cu siangpahrangnu a rung si. Kum reipi tiang dam in lungawi aipuangte'n khua an sa ih, fanau tampi an nei. Curuangah Yama in amai' siangpahrangram ah anmah ra hruai ding ih a rat sal tik khal ah ttihphannak le lungngainak an nei nawn lo.

Sirhsan: Savitri, Legend of Ancient India, told by Aaron Shepard

#Himi thuanthu hi India ram ih an phunpihuap bezai ropi (leitlun ih bezai picangbik pakhat) a si mi The Mahabharata sungih um mi thuanthu a si.