08 October, 2013

Thiahleipawl ih Huaisennak

Nun Tthansohnak hrang Thuron Pitling (III)

THIAHLEIPAWL IH HUAISENNAK


Kan dunglam kum 15 hrawngah a si. Culai ahcun cangan ih pumcawm ka thok pekte lai. Sumlut a fiangfai thei hrih lo. Ni khat cu, ka hmaton mi nun buaibainak hi thungaithlak ih ruat in a cinfeldan ka hawl ding ti tumtah in pangpar hmuan reh-rep zet pakhat ah ka lut.

Fala pakhat thawn kan hamawknak kum li a rei zo. Asinan neihawk ngai ding cu ka ruat ngam hrih lo. Hmai kum ah ka sumlut ziangzat a si ding ti ka thlamphai (ri-ruat) thei hrih lo. Cun, kan pahnih ih kan hiar zet mi pakhat a um. Cumi cu Paris, Rome, Viena, London tivek Europe khawmual ih hmun tampi ah ceng kual vivo ih cangan ding timi a si.

Asinan sumpai mallai ka ngah phahphah thei ding ti hman fiangfai hrih lo, tuvek caan ahcun mai' hrangih a himnak le mai' theih-nel zo mi hmunram vun tansan ih peng 3,000 lenglo a hla mi Europe ih va feh ding cu ruat thiang lo thil pakhat ah a cang.

Culai fangah pangpar hmuan ih thingkung sangpi pakhat par ihsin thiahlei pakhat cu a dang thingkung sangpi pakhat par ih a va dawp kai lai ka hmu. A kaat tumnak si dingih lang, thingkung pahnihnak ih hngettek cu amah thawn a hla aw zet. San khal a sang zet. A thil ti dan cu zuamngamnak thawi' tuah mi si lo in, mah-le-mah thahawk tumnak a bang lamlam. A ngaingai khal ah a tumnak thinghnge cu a va thleng lo. Thli lakah a rung tla. Asinan a hnuailam a niamnak ih thinghnge pakhat cu himdamte'n a va pawk ngah. Cu thluh cun zianghman cang lo rengte'n a hmaisa ih a tumtah mi thinghnge ah a va tlan kai. Men lo tak a si.

Tohkham sau tluan ih to putar pakhat khal in lunghmui zet in a sim: "Mangbangza a si ko. Hipawl an kaat lai hi voi za tam ka hmu dah. A hleice in hnuailam ih uico rual an um ruang i' leilung ih an ttum thei lo caan ah an kaat tam. A tlangpithu cun an tthelh ko. Asinan cuti ih an zuam ruangah an nat phah lai, harsat an ton lai ka hmu dah lo," tiah putar cun diriam zetih rel phah in a hni. Cu thluh ah, "Hun ttul ta fam ah maw, thingkung pakhat lawng par ih dam sung hman liam an duh lo ahcun an zuam khal a ttul a si si," a ti bet.

Cumi ttongkam ka theih tikah ka thluak sungah ruahnak pakhat a lut. "Thiahlei pakhat hman in a um thei mi remcannak ngah ding ko in a zuam, kei hi teh thiahlei tluk hman in ka ral a ttha lo a si pei maw?"

Reipi ka tthuktthun nawn lo. Zarh hnih sungah nupi ka nei cih. Cuihnu ah long thawi' khualtlawnnak hrangah paisa a theih dandan ih hawl kual in Atlantic tifinriat kan zawh kai. Europe kan thlen tikah tuihlan hnakih a let hnih in ka zuam. Capawl a let hnih ih cakin ngan ka zuam. Cuihnu cun keimah rori hman ih mangbang ding khop in ka hlawhtling. Rei lo te sungah 'ngaisan tlak sumlut neitu' minungpawl lakah kan hung tel ve thei.

Kum thum hrawng a rei hnu, New York ih kan ra tlun sal tikah rualpi pakhat in ram dang ah um ih ca ka ngannak i' ka tonteh mi pawl thuhla mipi hmai ih sim ding in i ra sawm. Thusim man khal awm-tawk zetin na ngah ding tiah i tiam. Asinan ka lu ka thin san. Mipi hmai ah voi khat hman thu ka sim dah lo. Donsang par kai ih mipi thawi' hmaiton ih ka din men hman ah lungci mit in ka ril ding ti puhmawh in ka el. Cutikah ka nupi in ttongkam kam khat a run rel. "Voi khat lai ah thiahlei pakhat a um......na cing lai maw?" ti'n.

Ka nupi cun kaat ve ding in i forhfial a si cu. A ra thleng mi remcannak kai fuh dingin tha i pe. Si e. Zuam sinh ruangah tuahmawhawk theih a si cuang lo pi ti'n cutawk hmun lala ah ka thutluknak cu ka remh ttha sal. A lehhnu thla malte sung ah thusimnak voi 20 lenglo ka nei. Ziang tuahmawhawknak le hriamhma hman ka ngah lo. Nom hman a nuam lam.

Cui hnu cun hnattuan thar pakhat ah ka thap aw sinh ding maw, ka umnak kel hi ka pawk hrih ding ti ka ruat tinte'n voi khat lai ih thiahlei pakhat kha ka mangsuak sal ttheu. Cumi rual in pangpar hmuan tohkham tluan ih to putar ih ttong khal ka hna ah a rung thang sal.

"Hun ttul ta fam ah maw, thingkung pakhat lawng parih dam sung hman liam an duh lo ahcun an zuam a ttul a si si," timi kha.

Cutin, voi tam zet ka kaat ve. Cuti ih kaat phah in thiahleipawl ziangruangah tu-le-tu an kaat leuleuh ti khal ka thei vivo. Kaat hi a rak nuam zet cuh.

(Oscar Schisgall ih Once There Was a Squirrel)

No comments: