Ralbuainak ih Faphir An Feh Tikah (Russia Nisuah Deng Thuanthu)

Ralbuainak ih Faphir An Feh Tikah

(Russia Nisuah Deng Thuanthufim)

Amur Tiva kap tluan ih um mi, Nanai cithlah pawl lakah, ral do hratbik cuu Beldy hrinhnam an si. Hrinhnam dang pawl ih khua va do ding in simaw, hrinhnam dang pawl in phuba an ra lak can ih rak humhimawknak ah simaw, an can hmuahhmuah an hmang thluh.

Ramtawih ding an ngaihthah. Nga hawl ding khal an ngaihthah. Ral an do lo tikah umdan hman an thiam lo; an thin a sia, an lung a hlo. Cutin, a ra thleng leh ding mi ralbuai hngak in an to cuahco men.

Curuangah kum tinte'n an hrinhnam cu mi nungdam an mal vivo.

Ttum khat cu cui' hrinhnam ah Chubak le Udoga timi mipa faphir an rung suak. Beldy hrinhnam ih minungpawl cun faphir pahnih cu ttihzah le ngaihsak zet in an kilkhawi. Ziangahtile faphir an suah tikah vantthatnak a si ti an thei.

Cuihleiah himi faphir hin hleicetnak an nei bet. Kum nga an hung kim tikah an khaw sungih midang hmuahhmuah hnakin an fimvar sawn. Curuangah an khua ih minung hmuahhmuah in an hnenah ruahnak dil in an feh ttheu.

Ni khat cu Beldy hrinhnam ramtawipa pakhat in hramlak ih a kam mi a thang a va hal. A thang cu a rak pelh, asinan ramsa a um lo. Thil umtudan a zoh tikah a awk mi cu sahrem a si ih, Zaksuli hrinhnam ih minung pakhat in a lak a si ti a theithiam.

Ramtawipa cun cumi thu cu Beldy lal a va sim.

"Himi hi hmuhsuamawknak nasa zet a si! Ralbuai ding in timtuah uh!" tiah lalpa cu a au.

Beldy hrinhnam pacang hmuahhmuah cu an fei, an nam, conkiang le thal pawl la lohli ding in an zuang an phar cih.

"Feh nawn hlah uh! Sahrem pakhat cu thahawknak le thihnak ding ah a tlak mawsi?" tiah lalpai' nupi cun a auh hai.

"Pacang kan si hi. Pacang cu ral do lo tengteng ding tinak mawsi?" tiah lalpa in a sawn.

"Pacang nan si kha! Pacang cu aat tengteng ding tinak mawsi?" tiah a nupi in a auh ve.

Lalpai' nupi cu Beldy hrinhnam nupinu dang pawl thawn faphir pahnih va be ding in an feh. "Udoga, Chubak, pacangpawl hi inn ih um ding in rak sim uh. Doawk le thahawk kan nei tam tawk tuk zo!"

Chubak in Udoga hnenah, "Unaupa, a rel mi a dik. Ralbuai a tam tawk zo," a ti.

Udoga in nunaupawl cu, "Ziang kan tuah thei ti kan rak zoh ding," tiah a sim hai.

A rei hlan ah pacangpawl khal faphir hnenah an ra ve. "Chubak, Udoga, thuron in hun pe hnik uh," tiah lalpa cun a sim.

Chubak in raldotu ding pakhat ih thal a la ih thlir phah in, "Hitluk ih hrinhnam hmuhsuamawknak hi a um dah lo! Rukru khan sebal (meingan vek deuh, a phaw le hmul in man a nei) pakhat rak ru sehla cun, kan ngaidam thei ding. Ziangahtile sebal ih vun cu man a nei. Asinan sahrem vun cu man nei lo tluk a si. Kanmah mualphoter duh ruang men ih ruk mi a si tengteng ding. Kan mualpho ahcun, zahumnak kan nei nawn lo. Zahumnak kan neih lo ahcun, kan thi a si. Zaksuli pawl in in that a si!" tiah a au.

Udoga in fei pakhat a la ih thlir phah in, "Zaksuli pawl in in that a si. Curuangah tu ahcun kan thah kir ve a ttul. An pacang hmuahhmuah an thih tengteng a ttul. Zaksuli pawl hnenah Thihnak thleng seh!" tiah a au ve.

"Zaksuli pawl hnenah Thihnak thleng seh! Zaksuli pawl hnenah Thihnak thleng seh!" tiah pacang pawl cu an au vualvo.

"Asinan, um hrih uh! Himi hi ralbuainak zaran men a si lo. Zaksuli pawl hi mi siava luarkai tuk an si. An umnak hmun khal a hmun siava luarkai a si. Curuangah siatvatnak hin in daingah hrimhrim hlah seh. An rawl zianghman kan ei lo ding ih, an tidai khal for khat hman kan in lo ding ti'n siatcamnak kan tuah tengteng a ttul," tiah Udoga in a sim.

"Siat kan cam! Siat kan cam! Zuksali pawl hnenah Thihnak thleng seh! Zuksali pawl hnenah Thihnak thleng seh!"

Nunaupawl cu an riah a sia. "Faphir tiangtiang ih ral an do tum ahcun, ruahsan ding zianghman kan nei nawn lo," tiah lalpai' nupi cun a sim. Curuangah pacangpawl ih lamcaw timtuah ding in an feh hai.

A thaizing ahcun pacang pawl cu an phurh thei zat rawl le tidai phur in an feh. Faphir pahnih hruai in Zaksuli khua an pan.

Sunvute'n an feh. An phurh thei ceu mi thil rit phur an si ruangah an feh cak thei lo. Curuangah an feh hlat deuhdeuh rual in, Zaksuli pawl parih an hngirtteunak cu a luar vivo. 

A netnak ahcun sizungrah (berry) thlawngtu Zaksuli nunaupawl ih umnak an va thleng. Chubak in, "Nunaupawl! Nan khua ah kan ra ding! Pacang pakhat hman nung in kan zuah lo ding!" tiah a sim hai.

Nunaupawl cu pacangpawl ralrinnak pe ding in an tlan tlung vurvo.

"Ziangah na theihter hai? Kan phurh mi thil a rit fawn ih, an khua kan thlen hlan pi ah nunaupawl an rak thleng man ding. Pacangpawl ralhruang sungah an rak relh dingih, an ra suah sal tiang kan hngak a ttul phah ding!" tiah thinphang mangbang zet in a sim.

"Khavek men cu kan hrangah zianghman a si tham ding maw? An tuah mi zianghman in a humhim thei lo dng," tiah Udoga in a sawn.

Beldy hrinhnampawl cu Zaksuli khua an va thlen tikah Zaksuli hrinhnam pacang pawl cu ralhruang sungah an rak relh thluh zo. Zaksuli pacang pawl cu Bely pacang pawl vek an si lo. Annih cun ral do an duh lo. Curuangah Beldy mi aa pawl an tlun tiang daitei' relh men an duh!

Beldy pawl cu khaw kiang ih hrampi karlak ah an relh hai. A rei le rei lo cu ret tthat, ziangtik ah simaw cun Zaksuli pacang pawl an ra suak leh ding ti an thei. Ziangahtile ram an tawih a ttul, nga an hawl a ttul. Cutikah Beldy pawl an hmaton a ttul ding.

A thaizing tiang ah Zaksuli pacang pawl cu an ra suak hrih lo. Asinan nunaupawl sawn an ra suak. Nunau pawl cun funghreu tumpipi an rak keng fawn.

Zaksuli lalpai' nupi in, "Beldy mi mawlmang pawl! Nanmai' umnak khua ah tlung kir ta hen uh!" tiah a auh hai.

Cu thluh in nunaupawl cun hrampi lakih relh Beldy pacang pawl cu an hawl. Nunau pakhat in pacng pakhat a hmuh tikah a ken mi funghreu thawn a vua.

"Ralttthat suah uh!" tiah Udoga in pacangpawl cu a auh hai. "Nunau cu thawi hrimhrim lo ding timi kha cingkeng uh!"

Lalpa in, "Asinan nunau kha – Aiyah! – nunau vek in – Aiyah! – a cangvaih lo ah teh? – Aiyah!" tiah a rak sut.

Chubak in, "Cumi cu a poi tham mawsi? Pacang kan si hi. Nunau pakhat men cun in tuahmawh thei ding maw?" tiah a rak sawn.

"Aiyah!" tiah lalpa cun a rak sawn.

Ni khat hnu ni khat, Zaksuli pacang pawl cu an hngak rero. Nunaupawl khal cu ni khat hnu ni khat an ra suak ih, Beldy pacang pawl an ra vua. Beldy pacang pawl cu pacan an rak suah.

Cu thluh ah, an rawl a cem.

Chubak in, "Nan siatcamnak kha cingkeng uh! Hivek leiram siava ihsin ziang rawl hman kan la lo ding!" tiah a sim hai.

"Asinan rawl ei lo in ziangtin ral kan do thei ding?" tiah lalpa in a sut.

"Phang duh hlah! A rei nawn lo ding!" tiah Chubak in a sawn.

Cutin rei lo te sung raltthat an suah peh.

Cu thluh ah, an tidai a cem.

Udoga in, "Nan siatcamnak kha cingkeng uh! Mi siava pawl umnak hmun ih tidai for khat hmankan in lo ding!" tiah a sim hai.

"Asinan tidai um lo cun kan daih rei nawn lo ding," tiah lalpa in a ti.

"Reipi um khal a ttul lo ding. Kan neh zik dengmang thlang!" tiah Udoga in a sawn sal.

Cutin, rei lo te sung an raltthat an suah peh.

Cumi thluh ah, an thinsaunak a cem.

"Hivek ralbuainak hi ziangvek a si thlang? Rilrawng le tihal in kan cau tuk thlang, kan fei hman kan keng thei fangfang a si si!" tiah lalpa cu a phunzai.

Chubak in, "Mipa kan si hi. Zahumnak kan cuhawk laifang ahcun, harsatnak ruangih kan phunzai cu a mawihmang ding mawsi?" tiah a rak ti.

Curuangah rei lo te sung raltthat an suah peh lala.

A netnak ah Zaksuli lalpa a ra suak. Beldy lalpai' hnenah zangfah dil ding in a feh. "Zangfahte'n, kan be aw ding ih, doawknak um lo in rualremnak kan tuah hram thei pei maw?" tiah a sut.

Cutikah Udoga in, "Zahumnak ngah sal ding lawng ah kan be aw thei ding. Laksawng ropi pakhatkhat in pek lawng ah kan thindi a riam ding," a rak ti.

"Si. Tuihlan ih rak pekawk dah kel lo mi laksawng rori in pek a ttul," a rak ti ve.

Zaksuli lalpa cu thinphang in a khur. "Ziangmi nan duh?"

Udoga in, "In pek tengteng ding mi cu……… sahrem phaw a si!" a ti.

Lal pahnih cun faphir cu mangbang zet in an zoh. Cu thluh in Zaksuli lalpa cu thuthang duhum sim ding in khaw sung ah a vung tlan lut sal.

Beldy lalpa cu a mithmai a sen thluh. "Cuvek cu laksawng ropi mawsi? Cumi cu ttamsawl le harsatnak kan tuarnak san mawsi? Zianghman si lo, sahram phaw pakhat men maw?"

Cutikah Chubak in, "Ralbuainak ih in thlentertu cu sahrem phaw a si. Curuangah sahrem phaw lala cun inn khal ah in tlunter thei lo ding maw?" tiah a sawn.

Beldy hrinhnam pawl cu anmai' khua an thlen sal tikah, lalpa cun a nupi hnenah, "Ralbuainak siava luarkai a si! Ralbuainak hmuahhmuah lakih rapthlak bik! Tuihnu cun ralbuainak ih feh kan duh dah nawn lo ding!" a ti.

Cutin, ral an do duh nawn lo taktak – Udoga le Chubak par khal ah an lung a awi.

Hram: c , A Fable of Far East Russia, told by Aaron Shepard