23 October, 2013

Mother Teresa



           MOTHER TERESA



Mother Teresa hi Macedonia ram, Skopje ih Agnes Gonxha Bojaxhiu ah 1910 August 27 ah a piang. An sungkua hi Albanian hrin an si. Kum 12 a ti kum ah Pathian kawhnak a thei. Khrih duhdawtnak biathunung phuangdarh ding in missionary a ttuan a ttul ti a theisuak. Cutin kum 18 a ti kum ah India ram ih missionary thlah-ttheu-tu Irish sakhawmi (nun) pawl ih pawlkom pakhat Sisters of Loreto (Roman Catholic Sister tlawng) pakhat ih lut dingin a innsang a suahsan.

Dublin (Ireland) ah thla malte sung zircinhnak (training) a neih hnu ah India ah kuat a si. Cutin 1931 May 24 ihsin sakhawmi (nun) ah a nun pumhlum a hlan aw. 1931 ihsin 1948 tiang Calcutta ih St. Mary’s High School (RC missionary-pawl dinmi tlawng) ah ca a zirh. Asinan tlawnginn lenglam khawvel ih rethei zonzai pawl au-aw a theihmi le an nun lainat umzia a hmuhmi cun tlawng hauhruang sungih to men thei lo dingin a thinglung a tthaam.
           
Curuangah tlunlam thuneitupawl hnen ah tlawnginn hnattuannak ihsi suah a dil ih an siansak. Cutin 1948 ihsin Calcutta khawpi ih rethei veng ah rethei hrantang (poorest of the poor) pawl bawm le tuamhlawm ding in a nun pumhlum hlan aw in a ttuan thok. Siahrelh sum (fund) zianghman a nei lo nan, Pathian rinsan pumhlum in nauhak retheipawl hrangah tlawng a on sak. Pathian khal in a thlahthlam lo; a rei hlanah mahte pumpe aw bawmtu (voluntary helper) an ra thleng ih, sumpailam bomnak khal an ngah. Cumi ihsin a rongbawlnak ram cu kauhter sinsin theinak ding lamzin khal a ong aw vivo.
           
1950 October 7, ah Holy See hnen ihsin amai’ bulpak rongbawlnak The Missionaries of Charity dinsiannak a ngah. The Missionaries of Charity pawlkom ih tumtahmi bulhram bik cu zohkhentu nei lo, le duhdawt ngaihsaktu nei lo pawl va duhdawt le zohkhen ding kha a si.1965 kum ihsin Pope Paul VI ih thupek thawn The Missionaries of Charity cu Ramtamhuap Sakhaw Sungkua (International Religious Family) ah sungtel ih pomluh a si.
           
Tuini ahcun ram tampi ah Roman Catholic Sister le Brother pawl ih hohanak in Missionaries of Charity pawlkomtthen an ding zo. A hlan ih Soviet Union (tu ih Russia, Ukraine le a kiangkap rampawl komkhawmawk lai) le Europe khawmual nisuahnaklam rampawl khal ah nun hlan aw ih rethei zonzai pawl fingkhawinak pawlkom tam zet an din.

Cui pawlkompawl cun Asia, Africa, le Latin America khawmual ih ram tampi ah rethei hrantangpawl zohkhen hna an ttuan ih hlei ah tilik, thlisia, ttam (pam), pulhnat le nat khirhkhan tivek ruangih mangbang vansannak a tongtupawl siseh, himhawltupawl (refugees) siseh nasa zet in an zohkhen hai. North America, Europe le Australia pawl khal ah zungawlvei, inn nei lo, le AIDS tuartupawl zohkhennak nasa zetin an ttuan fawn.
           
Leitlun ram dangdang ih The Missionaries of Charity pawlkom thawi a ttuantlangtu pawlpi khal 1969 March 29 ah din a si. 1990 kumpawl ahcun ram 40 lenglo ah hnattuanpi million khat lenglo an nei zo. Hivek pawlkom ih hna a ttuantupawl hin Mother Teresa ih lungput vek neih thei ding hi an tumtahmi a si.
           
Mother Teresa ih hnattuan cu leitlun in a theihpi ih sunlawihnak le laksawng tampi an pe. Cumipawl lakah Pope John XXIII in 1971 ih a pekmi Remdaihnak Laksawng (Peace Prize) le, ramtamhuap remdaihnak le theihthiamawknak hrang a tuahttuannak ruangih India cozah in 1972 ih a pekmi Nehru Prize khal an tel. Cuihlei ah Balzan Prize (1979) le Templeton le Magsaysay sunlawihnak (award) khal a ngah fawn.

A ngahmi lakih sunglawibik pakhat cu 1979 ih a ngahmi Nobel Remdaihnak Laksawng hi a si ding.

Mother Teresa cu 1997 September 5 ah leitlun nun ihsin zamual a liam. A thih ahhin amai’ neih mi thilri cu sari (nunau hni ci khat) le khaikho lawng a si. Midang hrangih nungtu dinhmun rori in a nun hmangsuaktu a si.

No comments: