Gulliver ih Khualtlawnnak pawl

Gulliver ih Khualtlawnnak pawl

Bung I

Lilliput Ram ih Gulliver A Thlendan

Ka hmin cu Lamuel Gulliver a si ih ka pa cu England ram ih a um mi leiram neitu pakhat a si. Ka pai’ nei hmi leiram cu a kau lemlo ih, fapa panga a neih fawn ruangah fimthiamnak kan zirnak hrangah sumpai malte lawng a nei. Kei cu khualtlawn ka cakhiar zet ruangah khualtlawng ngah thei ding in  thu ka pol. Cutin, ka pai’ hnenah sibawi ttuan thei ding in tlawngkai ka duh tiah ka ngen. Ka nauhak lai ahcun sibawi pawl hi ngaihsak an hlawh lemlo. Asinan sibawi ttuan hi ka hrang ahcun a remcang zet. Ziangahtile ka zirnak ka ttheh tikah lawng sibawi ttuan in long thawn leitlun hmuntin ah ka tlawn thei ding ruangah a si.

Nupi nei in fanau kan neih hnu hman ah leimual par ah reipi ka um thei lo. Cutluk ih long thawi’ khualtlawn paih ka si ruangah leitlun hmunkip ihsi ka hmuhton mi thil maksak tam zet lo sim thei mi ka nei. Cumi lakih a maksakbik mi thuhla cu 1699 kum, May thla ah tipithuanthum tlun ih khual kan tlawnnak ihsin a thok. Cui’ thuanthu cu tu ah ka lo ruah ding.

Khualtlawn kan thok pek ahcun kan tluang zet ih, kan tangphawlong pi cu thla tam zet sung thil danglam ciamco tong lo in a feh vivo. Leilungpi hman a hrekkhat lai kan hel ngah zo. Asinan Sumatra tikulh kiang kan thlen cun kan hualvan cu a thlengaw thok. Ttih a nung zet mi thlipi a ra hrang thutthi ih kan tangphawlong khal tipithuanthum par ah ni tam zet sung a fen vivo. Kan thlennak hmun cu khuitawk hmun, khuitawk tipithuanthum a si ti khal kan longbawi (captain) hman in a thei lo. Longminung tam zet an thi. A netnak ah thlipi tha cak zet in in hran ruangah kan tangphawlong cun lungbangh pi pakhat a pah ngah ih a kek-phel-ruai thluh. Longminung lak ihsin minung paruk lawng vawkkuanglong hmang in an luat. Cumi lakah kei khal ka tel ve. Vawkkuanglong cu peng thum lai kan hlau rero nan kan zuamnak cu sullam nei lo ah a cang.

Vawkkuanglong cu tlangpi tia lai a si mi tisuar pi hnuaiah a let ih, tipikap tiang nungdam ih tidai leuh kai theitu cu keimah lawng ka si. Ka thlennak hmun cu hmun tthing riahriah zet le danglam zet a si. Minung hmelhmang hmuh ding a um lo ih, bomnak ngah ding in inn ka hawl khal ah hmuh ding a um lo ruangah leilung ah ka zau thlu. Harsatnak pawl ihsi luat ding ih ka zuamnak pawl ruangah ka tha a bangcautuk ih a rei hlan ah hrampi par ah ka itthat.

Ka hung tthang ahcun zinglam a rak si zo. Ka ihnak ihsin tthawn ka tum. Asinan zungpibok pakhat hman ka tthawn thei lo. Ka ihthah sungah thil danglam a thleng a rak si. Ka kut le ke pawl cu leirirawt ih ttentarh an si ih, ka sam buk le sau zet pawl khal cu ttentarh an si thotho.  Curuangah ziang ka cang ti zoh ding hman in ka lu ka her thei lo. Ka kiangkap ah awn dim tete ka thei rero. Asinan tlunlam ih van pawl riahriah ti lo bak cu hmuh thei mi ka nei lo. Ka kiangnai ah minung an um ti cu ka thei. Asinan ka mit ih ka hmuhtheinak zawn ahcun an um fawn lo.

Cutin it phah in ttih le anhai ih ka um lai ah ka kehlam ke ah thil cang rero pakhat a um. Thilnung pakhat cu ka taksa parah a hung feh ih ka khabe lam ah a ra kai. Pangang tumpi pakhat a hung kai si hmang tiah thinphang zet in ka vun zoh. Ka hmuh theinak zawn a hung thlen tik ahcun, cui thil cu minung pingkirh te hi a si ih, a sanlam cu zungpibok paruk hman a ti lo. Cu pa te cun a kut ah onkiang le thal keng phah in ka awm parah a ra feh vivo ka hmuh tikah ka mit ih ka hmuh mi rori asinan ka zum thei hrot lo.Asinan a dung ah minung pingkirh te sawmli pawl cun ka taksa cu raldo hmun vekih ruat in ralkap feh in hmai an ra nor vivo.

Cui minung pingkirh te pawl ka hmuh tikah mangbang thinthir ih ka au thutthi ruangah an zaten an tlan ciamco. An lakih minung tam zet cu ka taksa par ihsi an dawpthlaknak ah hriamhma an ngah thluh. Asinan a rei hla nah a dang minung pingkirh te pawl an ra thleng sal ih ka taksa parah an hung kai sal lala. An lak ih a raltthabik pakhat cun huaisen suah in ka hmai kiangah a ra ih a rualpi pawl cu mangbang zet in a auh hai rero. A hman mi ttong cu ka theihthiam mi a si lo. Asinan ka ttih luar sinsin.

Nasa zet in ka tal ih, ka kut kehlam cu a luat thei ruangah ka sam ttentarhmi cu tawkfang hrawng ka dorter thei. Cutin ka lu khal malte ka her thei.  Cui mi pingkirh te pawl cu ka kaih man hlan ah an tlansuak hai ih, tthim vek a si mi conkiang za hrawng cun ka kut an rak ngah. Conkiang dang pawl cun ka hmai an ngah ih a nat ruangah au phah in talsuah ka tum rero. Cu veten conkiang dang pawl in in rak ngah ciamco lala. Curuangah cangkhai lo tei’ um cu ka hrangah a himbik ding tiah thutluknak ka tuah.

Cangkhai lo tei’ ka um vete’n ralkap pawl cun in sai nawn lo. Asinan in kulhtu minung cu an pung sinsin. Cui caan ahcun ka lu malte ka her thei zo. Minung za tam zet in ka vorhlam hna kiang ah zungpibok hleiriat hrawng a sang mi donsang an sak rero kha ka hmu. An hnattuan cu ka zoh rero tikah an thiamzia le ttuanrangzia cu ka mang an bang zet. Cu pawl cu ka kutzungpi hnak in an tum lo nan kanmah tiat minung pawl vekin ziangtinkim an tuah ve thei si-awmtak a si.

Donsang an sak ttheh tikah ttha zet ih thuamhnaw hruhtu, mi thupi pakhat si hmelpu pakhat cu hnen-um pathum thawn donsang zim ah an hung kai.  Cutawk ihsin ka hna kiangah a ra kur ih ttongkam sau zet a ttong rero. A ttong mi ih tican cu ka thei cuang lo nan ‘Lilliput’ timi hmin cu tu le tu a tel leuhleuh ruangah ka ra thlennak ram hmin a si ko ding tiah ka ruat. Lehhnu ah ka rinruahnak cu a rak dik ti ka thei sal.

Thuneitu ih cetcangdan cu nel a um zet ruangah thu a rel thluh cun ka ttihphannak cu a zia-um deuh.  Asinan ka ril a rawntuk thlang ruangah rawl ka duh thu theihter ding in ka mehtok thawn ka kaa ka khihhmuh. Thuneitu cun ka rel duh mi cu a thei lohli ih a milai pawl cu thu a pe. A rei hlan ah ka sir ah lilawn pawl an don ih mi pingkirh zakhat lenglo cu rawl khainak bawm te pawl thawn ka kaa kiangah an hung kai. Sa le hanghnah hangrah pawl cu kan ei ttheu mi rawl thawn an bangaw zet. Asinan an fate nasa. Bar khat ah bawm hnih, bawm thum lai in ka kaa khat in ka than. Hlumttek hnak ih fate an sangphek pawl khal ka ei fawn.

Kuva hawng hnakih te deuh a si mi tidai bel pawl khal an rak keng ih ka in mi tibel a mal lo zia an hmuh tikah mak an ti in an hlim zet ih ka awm parah khirzuang in an laam rero. Cuvek caan ahcun mi pingkirh pali-nga cu vei khat ah ttham in leilung ih hlonthlak cu thil ol zet ding khi a si. Asinan an ti le rawl ka ei zo ruangah an mikhual ah ka cang zo tiah ka ruat. Ka kiang nai te ah ra ngam khop ih an huaisennak pawl khal ka fak sinsin. Cui caan ah thuneitu dang pakhat cu ka awm parah a ra kai ih cahnah fatakte pakhat in hung hmuh. Cui cahnahte cu ka kutzungpi tin hnak hman in a te deuh. Asinan ca thupi a si hmel. Kei cun zianghman ka theithiam lo. Cui ca cu an khawlipi Mildendo ih keimah hruai ding in an Lilliput siangpahrang in thu a suah mi thupek ca a rak si. Cui ruahmannak cu ka theih ve lo ruangah cui ca ruangih thinharnak ka nei cuang lo.

Cuihleiah mi pingkirh te pawl cun ka ihthah theinak dingah ka in mi tidai sungih ihhmuh-sii an rak telh ruangah ka ih a hmutuk lawmam. Tu ahcun in ttawnhremnak hrihdai pawl cu malte an thlahdor deuh zo ih, tur hnih mi conkiang thawi’ in sainak hriamhma pawl khal ah sii in hnihsak zo ruangah ka tuardan a zia-um zet zo fawn. Cutin a rei hlan ah ka itthat sal lala.