29 May, 2016

Long Hnattuan Sindbad ih Khualtlawn Vei Ruknak

Arabian Zan 1001:

(20) Long Hnattuan Sindbad ih Khualtlawn Vei Ruknak

Vei nga tiang rori tangphawlong siat, le theih dah kel lo harsat vanduainak tong rero cing in, harsat retheihnak thar tong ding ih ka nun ka hman lala mi hi nan mang a bang ding ti ka thei. Keimah khal in tu ih ka vun ruat kir tikah mak ka ti. Asinan khami kha paltlang a ttul hrimhrim mi ka hualvan a rak si ruangah a si ding. Cutin, kum khat sung ka cawlh hahdam hnu ah ka khualtlawn vei ruknak cu ka thok. Sungkhat le tthianrual pawl cun inn ih um men ding ah an theihpatawp suah in in dawnkham rero nan, ka rak ngaihsak hai lo. Himi ttum ahcun Persian Tipikel lam ih feh lo in, leilung par ihsin khuimawcin ka feh ta ih, lam hlapi ih um mi Indian long cawlhhmun pakhat ihsin tangphawlong ka to. Ka to mi tangphawlong ih long hotu cu can reipi tiang khualtlawn vivo tumtu a si. A tum vekin reipi tiang khual a tlawng ah a cang fawn. Ziangahtile thlipi ih in nuai ruangah kan tangphawlong cu kan duhdan in kan fehpi thei lo ih, ni tampi sung cu kan long hotu in siseh, long khaltu in siseh, khuitawk ah kan thleng ih khuitawk lam kan pan ti an thei lo.

Khuitawk ah kan thleng ti an hmuhsuah thei tikah malte sung kan ai a puang man. Asinan kan long hotu cun cabuai parih a lupawng hlon vukvi phah in, a khabehmul a phawi ih, tipithuanthum sungih a ttihnun biknak hmun ah kan thlen thu, le siatralnak hmun ih in hnukluttu ding tiluang ih kan lut ngah thu a phuang. A sim mi cu a dik tuk fawn! Long hnattuantu hmuahhmuah in theihpatawp ih an zuam rero cing in, tiluang cun tlang pakhat ih tawhram lam ah cak mangkheng in in fen. Tipithuanthum sung ihsi a hung pawtsuak mi tlang tawhram ih lungto ahcun kan tangphawlong cu a va sawh aw ih a parh thluh. Asinan kan thilri mankhung bik cio keng in kan dawp thla man ih tipikap ah kan talsuak thei hai.

Tipikap kan thlen tikah long hotu cun, "Tu ihsin kan thlan ding kan laih thok mai a ttha ding. Ziangahtile tangphawlong siat ruangih hitawk hmun a thlengtu lakah nungdam ih kir sal thei zohman an um lo," tiah in sim.

A ttong mi cun kan tha a nauter zet ih, kan hualvan sia ruangah kan ttap.

Kan thlennak tlang tawhram cu tikulh tumpi pakhat ih tipithuanthum lam kap a si. Kan dinnak tipikap lungto tluan ahcun a thawng tel a si mi tangphawlong siatdarh an khat liailiai. Tipithuanthum ih khualtlawngtu mi vanduai pawl ih ruh var pawl cu ni tleu lakah an tleu zohzo. Cumi ruh pawl lakah kan ruh pawl a tel ve cing ding ti kan ruat tikah kan tha a khur. Lungto karlak ahcun sumdawng thilri mankhung bikbik le hlawnthil pawl an peng aw fawn. Asinan cuvek thil hmuahhmuah cun hmun tthing reprep a sinak an luarter sawn men. Kan dinnak ihsi hla lemlo ah tidai thlum fim riahri neitu tivate pakhat a irhsuak. Cui tivate cun ka mang i bangter. Ziangahtile tiva cun a tlangpithu in tipithuanthum lam an pan nan, anih cu tlang tawhram lungto umnak lam ah a luang kir ih, lung puk pakhat sungah a luang lut. Ka va zohfel tikah lung puk ih phar pawl ahcun diamond, lung-sen mankhung, lungvarfim pawl a khat in an um ih, puk tawphah ahcun hmuihmer ih hman mi whale nga seeng (whale nga pumpi ih a um ttheu mi) an um.

Cui' hmun tthing ahcun nun beiseinak nei nawn lo in kan tartahak. Ziangahtile tlang cu a hrap tuk ih kaisuah theih rual a si lo. Tangphawlong dang ra thleng khal sehla, kanmah vekih siatralnak ton lo bak cu ti thei mi a nei cuang lo ding. A hmaisabik ah, long hotu in kan neih mi ei-in cu zatrepte'n vo in tuah. Mai co mi ei-in daih reiter thei dan ah a neitu ih nun tawi le sau a tthum aw. Kei cu ni khat ah maltakte ngaingai lawng ei in ka um thei.

Asinan ka rualpi lakih a netabik pakhat ka phum ngah cun ka ei-in neih mi khal a tang mal tuk ve thlang ih, keimai' thlan lai thei ding teh ka tang nawn pei maw ti dinhmun ah ka thleng ve. Curuangah ka thlan ding ka lai thok. Cumi phah ah hivek siatralnak ih i hruai thleng ringringtu ka hawkdaknak ruangah ka sirawk van ka ban. Inn ih ka tanta mi nomnak le hahdamnak phunphun khal ka ngai tuk lawmam.

Asinan vantthat ah, tivate ih va feh duhnak ka hun nei ih, puk sungih a luanluhnak ah ka va feh. Cutikah ruahnak pakhat ka polsuak. Leilung hnuai ih a luanglut mi tiva cu hmun hla zet pakhatkhat ahcun a va suak sal ko ding tiah ka ruat. Longte ka sak ding ih, a luang cak zet mi tiva ahcun ka nun ka hngat mai lo ding maw? Sunvang ka hmuh sal hlan ih ka thi a va si hman ah, tui ka dinhmun hnakin a bese cuang lo. Ziangahtile tu khal ah thihnak in i mitmei zo. Khatlam ah, tiva ka thlun vivo ahcun, mi vannei thei zet ka si vek in, hmun zia-um pakhatkhat ah himdamte'n ka va suak tla a si thei. Curuangah cumi cu tuah hrimhrim ding in ka ruatcat. Cutin, tipikap ah tam liailiai ih a um mi thing khohkhah pawl ka la ih, hridai ttang zet thawn ka ttenkhawm lohli.

Cu thluh ah lung-sen mankhung, emerald, lungvarfim, whale nga seeng le thil mankhung phunphun ka lakhawm ih ka fun hai. Hlawnthil fun cu buk aw ton ding in longte parah ka ttawn. Cu thluh in ka kut ih kaih remnak ah long hlau-fung fate pahnih ka ret ih, longte parah kai in, tiva kap ah tang ding ih ka ttawnnak hridai cu ka phoih. Tiva luang cak zet cun ka longte cu a fen zurzo ih puk thim miammiam ah cak zet in ka lut vivo. A thim mepmep tuk ruangah ka feh sung cu ni le zan tampi vek in ka thei. Hmun pakhat ahcun puk cu a rak bi tuk ih, a tlunlam lungto ah ka khawng that aw dengmang. Curuangah cumi hnu ihsi cun ka thil fun pawl lakah ralringte'n ka bok ringring. Ka neih mi rawl umsun cu lo theih lo ih a ttul lawng ah tenren zet ka ei nan, can tengkheng cu a ra thleng thotho. Ka ei-in netabik ka ei ngah cun, rilrawng laittam in ka thi thotho ding ah ka ruat thlang.

Cu thluh ahcun thinharnak le bangcauhnak in i neh tuk thlang ih sah zet in ka itthat. Ka mit ka hun men sal tikah ni tleu umnak hmun ah ka rak thleng. Ka hmai ahcun ram mawi zet pakhat a um. Tiva kap ih hren mi ka longte cu mithmai nel um zet midum pacang pawl in an rak kulh vialvial. Ka hung tho ih upatnak ka pe hai. Annih khal in in be nan, an ttong cu ka theithiam lo. Nunnak khawvel le sunvang ih ka thlen thutthinak cun ka lung a aater thluh ih, keimahte'n Arabic ttong in, "Na mit sing awla, na ihthah sungah Van in na hualvan cu siatnak ihsin tthatnak ah a rak thleng ding," tiah dimte'n ka hun ttong.

Cutikah ka ttong theithiamtu an lakih mi pakhat in i ra naih ih, "Ka unaupa, in hmuh ruangah na thinphang hlah. Hitawk hi kan ram a si. Tidai khai ding ih kan rat lai ah tidai in a run fen mi na longte kan hmu ih, kan lakih mi pakhat in tiva kap ah a ra lo hruai. Na hung tthangharh ding kan lo hngak mi a si. Khuitawk in na ra ih, khavek kalhmang ttihnung zet thawn khuilam na pan tum ti in sim aw," tiah i sut.

Kei cun ka thuhla sim ding cu ka duh bik mi a si ko nan, ka ril a rawn tuk ruangah pakhatkhat ei hmaisa ta lo cun ka thih ding thu ka sim. Rei lo te sungah ka ttul mi hmuahhmuah in pe hai ih, ka rilrawn a reh tikah, ka ton mi vanduainak cu hrelh lo in ka sim thluh hai. Ka ttong mi cu Arabic ttong thiamtu in a lehsak hai tikah, an mang a bang tuk. Cuvek thil maksak cu a tongtu rori in an siangpahrang hnenah sim seh an ti hai. Cutin, rang pakhat an va hruai ih in toter hnu ah kan pok. Ka longte cu amah amah in pacang cakvak tampi in an zawn ih kan dung ihsin in thlun. Cutin an khawlipi Serendib kan va thleng ih, siangpahrang hnenah in hruai. Siangpahrang hnen ka thlen tikah Indian nunphung in upatnak ka pe. Siangpahrang ih kehram ah ka bokkhup ih leilung hnam phah in cibai ka buk. Asinan siangpahrang cun i thawhter sal ih a kiang ah i toter in, ka hmin i sut hmaisa.

Kei cun, "Ka hmin cu Sindbad a si. Tipithuanthum tampi ih khual ka tlawn ttheu ruangah midang pawl cun 'Long Hnattuan' tiah in ko," tiah ka sim.

Siangpahrang cun, "Cun, hitawk ziangtin na ra thleng?" tiah i sut sal.

Kei cun zianghman zep le hrelh nei lo in ka thuhla cu ka sim thluh. Siangpahrang cun mak a ti in a duh tuk ih ka ton mi thuhla pawl cu sui cafang thawn ngankhum in a ram rothil inn ah ret ding in thu a pe.

Cu thluh ah ka longte cu an run keng ih, thil fun pawl cu siangpahrang hmai ah an pharh. Siangpahrang cun a hmai ih a peng aw liailiai mi hlawnthil pawl a hmuh tikah, amai hlawnthil hmuahhmuah lak hman ah cuvek lung-sen mankhung le emerald vek ih ttha an um lo thu i sim. Ka hlawnthil pawl cun siangpahrang ih thinlung an hip zet ti ka hmuh ruangah, keimah le ka neih mi hmuahhmuah cu amai' thuthu ih um ding kan si thu ka sim lohli. Asinan siangpahrang cun hni-no phah in, "Si hlah e, Sindbad. Na neihsiah hahio lo ding in Van in i kham. Ka duhsaknak langtertu thilri tel lo ih ka ram na suahsan ding ka duh lo ruangah, keimah hman in ka lo pek belh sawn lam ding," a ti.

Cu thluh ah a bawi upa pawl cu amai' neih mi inn remcang pakhat ah i hruai ding in thu a pe hai ih, i kilkhawitu ding le ka umnak thar ih ka thil fun pawl thiar ding ah a sal pawl a fial. Siangpahrang ih tirhsiannak ka fak ding ih, a parah ka lungawizia ka sim ding ti cu nan ruat thei cih ko ding. Ni tinte'n mii senpi a tonnak hmun ih feh khal ka pelh dah lo lawlaw. Cumi thluh ah khawlipi sungih hmuh le zoh tlak mi thil hmuahhmuah cuan in ka nuam aw ttheu. Serendib tikulh cu ni in equator rin a paltlangnak rin zawn ih a um ruangah, sun le zan sau dan a bang aw. An khawlipi cu horkuam mawi zet pakhat cemnak ah a um. Horkuam cu tikulh laifang ih um mi leitlun ih tlang sang bik in a kulh. Cumi tlang zim cu Paradise ihsi Adam dawisuah a tuarnak hmun a si ruangah, hung thlen ka hiar zet. Hitawk hmun ahcun lung-sen mankhung le hlawnthil mankhung phunphun an um ih, thingkung man ttha khal a tor le seng an um. Sidar thing le cocoa kung khal an tam zet. Tiva pawl tipithuanthum ih an lutnak tipikap ahcun ti sung luh thiam pawl in tikeplung an hawl ih, horkuam tthenkhat ah diamond tampi an um fawn.

Ni tampi ka um hnu ah ka ram ih tlung ding in siangpahrang hnenah zangfah ka dil. Anih khal in lainatnak thawn ka tlun a siang. Cui tlun ah laksawng mankhung tampi i pe fawn. Ka pawhsuah zawng ah Zumnak Humhimtu kan siangpahrang bawibik hnenih pek ding mi laksawng pakhat i kuat fawn. Siangpahrang cun, "Himi laksawng pawl hi Siangpahrang Haroun al Raschid hnenah i va pek sak awla, rualpiawknak ka tuah mi a si thu khal i va sim sak tengteng aw," tiah i cah.

Cumi ttuanvo cu ttihzahnak thawn ka cohlang ih, siangpahrang amah rori in i hril sak mi tangphawlong thawn ka poksuak. Siangpahrang ih cakuat cu aihre rong savun mankhung zet parah cafang tangphaw thawn ngan mi a si ih, a ngan mi cu hitin a si: "Indies Siangpahrang, a hmai ih sai thawng za khat feh ttheu, lung-sen mankhung thawng za khat an tleu surhsonak diphun nei mi siangpahrang inn ih um, a hlawnthil inn ah diamon siangpahrang lukhum thawng kul a um mi, in Zumnak Humhimtu Siangpahrang Haroun al Raschid hnenah cibai buknak ka lo kuat. Na dinhmun hrang ahcun kan lo kuat mi laksawng hi ngaihsak tlak a si lo nan, kan lo ngaisannak le rualpitthatnak langtertu ah in cohlan sak ding ah kan lo dil. Himi hi lungawite'n kan lo kuat mi a si ih, nang khal in kan phu ih na ruat asile rualpi ih in rak cohlang ve ding ah kan lo ngen a si. Mangttha, unaupa."

Laksawng ahcun lung-sen mankhung pakhat kher mi pangpar dawng pakhat a tel. Pangpar dawng cu zungpibok ruk a sang ih ka mehtok tluk a sah. A sungah a tum peppep mi le soisel ding um lo pianhmang ngil mawi nei tikeplung ttha bik pawl a khat in an um. Laksawng dang pakhat cu rul tumpi phaw a si ih, a ttialkep cu sui tangka tia an si. Mina pawl a parih an ih cun an nat a dam ttheu. Thing rimhmui, puan-sii, le mu hring nei thingrah thaw zet tampi khal an tel. Laksawng netabik cu lung mankhung phunphun tleu surhso mi hnipuan hruhtu sal fala mawi zet pakhat a si.

Hlawhtling zet in reipi ka feh vivo hnu ah Balsora long cawlhhmun ka thleng ih, Baghdad khawlipi ah ka feh lohli. Siangpahrang ih cakuat keng in siangpahrang inn ah ka feh. Sal fala mawi, le hlawnthil pawl kengtu ka innsang pawl in in thlun hai.

Siangpahrang tong ding ih ka thlen thu ka sim hai ih, siangpahrang hnenah in hruai. Siangpahrang hnen ka thlen tikah upatnak pe in ka lu ka kun ih, cakuat le laksawng pawl cu ka pe. Cakuat le laksawng pawl a zohfel thluh tikah Serendib siangpahrang cu a rel vek ih neinung le huham nei a si maw tiah i sut.

Kei cun ngaitlawm aw zet ih ka lu kun sal phah in hitin ka sim: "Zumnak Humhimtu siangpahrang bawipa, a neihnunnak le ropitnak hi a porh hrimhrim lo tiah ka sim ngam. A siangpahrang inn ih ropitzia cu zianghman ih tluk theih rual a si lo. A veivah can ah a siangpahrang tohkham cu sai parah an hun sak ih, a kehlam le vorhlam ah a ngainat bik mi tlangbawi pawl le sungkhat tthianrual pawl an um. A to mi sai ih hngawng ah a sui feipi kengtu bawi pakhat a to ih, a dunglam ah sui fung kengtu bawi pakhat a ding. A sui fung zim ahcun ka kut can ih sau mi lung-hring pakhat a um. Thil mankhung phunphun thawi cei mawi mi sai pawl ih parah sui hnipuan hruh ih totu pacang thawng khat cu a hmai ah an feh. An feh phah ahcun a to mi sai khaltu cu ring zet in hitin a au: "Rak ngai uh, siangpahrang maksak le huham nei, lung-sen mankhung thawng za khat ih khuh mi siangpahrang inn neitu, diamond siangpahrang lukhum thawng kul neitu, Indies Siangpahrang huaisen a ra. Solomon le Mihrage ih sunlawinak hmuahhmuah hnakih ropi sawn siangpahrang a ra!"

A au mi cu siangpahrang tohkham dunglam ih dingtu in hitin a rak sawn: "Himi siangpahrang ropi zet le huham nei zet khal hi, a thi thotho ding, a thi thotho ding, a thi thotho ding!"

Cu thluh ah a au hmaisatu cun hitin a au sal: "Kumkhua ih a nung mi Pathian cu nan zate'n thangtthat uh!"

"Cule, siangpahrang bawipa, Serendib ahcun thutthentu an ttul ve lo. Ziangahtile mipi pawl cu dingthluk lairelnak ngah ding in siangpahrang hnenah anmahte'n an ra mai ttheu."

Ka sim mi pawl a theih tikah siangpahrang cu a di a riam zet ih, "A cakuat mi ka zoh tikah mi fim a si ding ti ka thei. A mipi hrangah a tling ih, mipi khal a hrangah an tling a bang," tiah a sim.

Cu thluh ah laksawng mankhung tampi i pe ih, ka inn ah thindaite'n ka kir sal.

Sindbad in a thu rel a ttheh tikah a mikhual pawl cu an ttiak hai. An ttiak hlan ah Hindbad cun sui tangka za khat a ngah lala. Cule, Sindbad ih khualtlawn vei sarihnak thuhla ngai ding in a thaisun ah an ra kir sal. Cutin, a khualtlawn netabiknak a si mi, khualtlawn vei sarihnak thuhla cu Sindbad in a sim thok.


No comments: