02 June, 2017

Fakselnak Zalam Tluan (2)

Mipi Zaran Hrangah,
"Falselnak Zalam Tluan (2)"

2. Siatsuah Fakselnak (Destructive Criticism)

Thil pakhatkhat kha a selam hlir ih va soisel, lak tlak lo lawlaw ko ih va simsiat tivek khi "siatsuah fakselnak" a si. Mi tampi cun "siatsuah fakselnak" hi thil nin-um, hrinhronak, thil dikdawh lo, tiah an ruat. Fakselnak timi ttongfang ih a tel mi thufang (morpheme) pahnih ("fak" le "soisel") ah "faknak" lam tel riai lo in "soiselnak" hlir a hman ruangah "fakselnak" timi ttongfang siatsuahtu khal a si.

"Siatsuah fakselnak" cun soisel lawng hman si lo in, can tampi ahcun, a tuahttuantu rori kha bulpak in an va do ttheu. A tuahttuantu mualphoter, ningzahter, tlaksiatter ding tiang in an dodal. A tthatlonak bik cu, ziangtin na tuah le a ttha ding timi thuron peknak a um lo bet mi kha a si. Curuangah "siatsuah fakselnak" hi mi tampi cun an hua zet. Midang ih sinak zahlotu, lainatnak neilotu, thinlung ttha lo neitu pawl ih tuah mi tiah an ruat.

"Siatsuah fakselnak" ttongkam tthenkhat:
1) Khami bak cu tuah thei mi na nei lo hrimhrim.
2) Na nuncan hi cu beidongza na si.
3) Midang na tluk thei thlawt lo a si hi.

A cancan ahcun fakseltu (critic) in bukawtonte'n thuhla fehpi thiam lo in a selam tam deuh ih a fehpi ruangah, amai' tumtah mi si lo hmansehla, "siatsuah fakselnak" tuahtu ah a cang ttheu fawn. Kap hnih ih thuhla thlir thiamlotu pawl in hivek hi an tuah tlangpi. Cun, thukam elawknak ih nehtu si duh ruangah a mawi hmang lo tiang ih thuhla reltu pawl khal khi "siatsuah fakselnak" tuahtu ah an cang ttheu. Nehawk duh ruangah, khatlam khatlam in "siatsuah fakselnak" veve an hman ruangih thuhla ttha a suak thei nawn lo mi khal a um ttheu fawn.

Leitlun ahhin "siatsuah fakselnak" in a siatsuah mi kan tamsawn men thei. A hleice in nu le pa tampi in an fanau pawl parah "siatsuah fakselnak" an tuah ruangih an dam sung in mah le mah zumngamawknak nei nawnlotu, senpi lakih tel ding ttihtu, zirnak ih thanaunak thinlung neitu, nuncan mawi thawn nung thei nawnlotu, ttihhrut lantatu, tivek minung an tampi. Zaran innsang ih tthangliantu nauhak 144 an zingzoinak ah 4% lawng in "siatsuah fakselnak" an ton lo thu an sim. Ziangahtile fanau pawl a hro ih hro, ttihtthaih, faknak lam um lo soiselnak hlir tuah ringring, mawhthluk ringring tivek pawl khal hi "siatsuah fakselnak" an si thotho ruangah a si.

Mi tthenkhat in "siatsuah fakselnak" (soiselnak hlir) lawng a phutu an um an ti ttheu. Cumi kha a dik lo. Duhsaknak le lainatnak a tel mi mit thawn zoh ahcun a sia hlir ih khat mi ngaingai hi an um lo ti theih a si.

Nangmah in "siatsuah fakselnak" na tuar tikah, tlaksiatnak ah hmang phah lo ding in ralring aw. Tuah ding ih ttha bik cu, na hnattuan kha hlawhtling ko ih tuah in, a lo soiseltu pawl an dik lo a si timi langter kha a si.

Fakselnak na tuah mi in na minungpi a siatsuah a si ahcun "siatsuah fakseltu" na si tinak a si. Curuangah mi siatsuahtu si na duh lo asile, mi na faksel zik tinte'n, ka fakselnak hin an nun a somdawl ding maw, a siatsuah ding, timi kha ruat ta ringring aw. Kan kam se tleuhnak ttongkam ruangah midang nun a siat thei timi khal theih a ttha.

Neta ah......... "Positive Criticism" a ra ding.


No comments: