Tuluk Calai Romual 2 (Chou San Biazai)

Tuluk Calai Romual

Bung 2

Chou San Biazai

Chou Hrinkumpi san neta lam ih thleng mi Ramkulh pawl Doawknak Caanbi ih doawtu cu hmunram luah hmaisasa neitu si san ihsi leiram tampi rak neitu pawl (an ram ih leiram cu an lei ruangah si lo in, a tir ihsin an ta si ding ih um cia hrimhrim ah a ruattu) le san thar deuh ih rung suak mi cathiam, mithiam a si mi leiram nei milian pawl an si. Netalam ahcun san neta milian pawl in maltete’n an neh deuh vivo. Himi lai ah Chou Hrinkumpi cu nisuahlam ah an qhawn aw vivo ih, Chu ramkulh siangpahrang ih leiram pawl khal Chou siangpahrang ih sumtuahnak hmunram ah a cang. Chu ramkulh miphun pawl cu awnmawi an ngaina zet. Curuangah Chou Hrinkumpi san ah calai, thiamzung le nunphung a qhangso in a karhzai vivo.

Cui san ih biazai cu Tuluk calai sung ih biazai dang thawn a kalhmang an bang aw lo. A danglam deuh. Tuluk biazai mithiam pawl in  biazai cu tuarnatnak (riahsiat beidon harsatnak) kha qongfang hmang ih phosuahnak a si an ti. Himi hmuhdan hin sullam hngetkhoh a nei hranpa lo. Curuangah himi san ih biazai ah kalhmang fumfe le khawruahnak thlun bul mi khal a um cuca lo. Tui san ih cang zalen vek deuh a si hmang.

Bezai tam zet cu an riaral qheh zo. Asinan Chu ramkulh hmuitin mi bezai fing kua (Chu Tzu, The Nine Odes) cu tuini tiang an hmin a thang lai. Hmin theih lo mi bezaipu dangdang ih phuah mi an si. Rirai biaknak lam thawn an pehpar aw deuh. Ni khuavang pathian, ruah pathian, ramlak kiltu pathian, khawdur pathian tivek an tarlangh dan cu thlaicinnak lam thawn a pehpar aw. Cui khuavang pathian pawl cu minung thaw khal in an hnawihnih aw, an kaihhnoih aw. Curuangah khuavang le minung ngaizawng aw thuhla pawl khal hmuh ding an um.

Bezai fing kua an suah hnu ah Chu Yuan (BC 343 – 339 hrawng) in Li Sao bezai a phuah. Chu Yuan hi kum 20 a ti ah Chu ramkulh siangpahrang ih khawnbawl quan in ram ukawknak lam ah thuron a pe thei zo. Cui san ah Chu ramkulh cu Chi ramkulh thawn an rem aw lo. Curuangah Chu Yuan in mithiam miqha pawl tlangsuak le bawi ah tuah ih ram sung rualremnak hawl ding in, ram lenglam thuhla ah Chi ramkulh thawn qang tlang ding in siangpahrang hnenah thuron a pe. Himi ruahnak hi Chu ramkulh ih tlangsuak le bawi dang pawl in an pompi lo. Chu ramkulh do tumtu Chi ramkulh minung pawl khal in rem an ti lo. Curuangah Chu Yuan cu a ram ihsin an dawisuak.

Li Sao bezai cu a tlun ih tarlang mi thuhla phuahsuah mi bezai a si ruangah maingannunthu (autobiography) ti theih a si. Bezaipu cu a no lai ihsin nuncan ziaza qha thawn a nun bang in, midang khal ziaza qha an neih theinak ding in a sim, a zirh hai qheu. Asinan a lungthlitum a thlawhtlin mumal lo ruangah Kumpi Shun (Emperor Shun) ih thlan ah feh in thla a va cam. Cutikah rulhreng ih dirh mi leng pakhat cu a kiang ah a rung qum. Cui leng sungah to in kumkhaw pathian umnak ah a feh. Asinan pathian innpi sung ahcun a lut ngah lo. Curuangah leilung ah a rung qum sal. Cuihnu ah ngakaitu pakhat a tong ih mi qha mi fel a si thu, midang pawl cu mi siava an si thu, mi siava pawl a ko ngah pang ruangah a dinhmun a tlak thu sim in a ai-hram. Cutikah ngakaitu cun, “Mifim cun kiang le kap dodal lo in a remcan dan tawk in a um thiam ding a si. Hi leitlun hi a siava a si ahcun amah thawn rem aw ih um in kiangkap thianfai hna quan ding a si,” tiah thuron a pe. Cutikah Chu Yuan cu a sual sir in lung tumpi pakhat a pom ih tidai ah a dawp that ta.

Chu Yuan ih thih ni hi Tuluk nithlasiarnak ih thla nganak, ni linak a si an ti. Himi ni ah bezaipu ropi hngilhlonak ah ti in Tuluk ram mipi cun rulhreng leng puai cu kum tin an tuah qheu.

Cu lai san ih suak mi bezai pawl cu bezai tawi tete an si hai. Bel le kheng, pangpar dawng, thlalang le bawmte tivek ceimawi mi ah an bezai cu an ngan qheu. Thlalang pakhat ih an ngan mi ceimawi bezai ah fing khat ahcun, “Ni tinte na sam na hriat bangtuk in, na thinlung khal thianghlimter aw,” timi a um.